Buồng trứng đa nang – nguyên nhân quan trọng gây vô sinh nữ

Vô sinh ở nữ giới đang là vấn đề nghiêm trọng hiện nay. Do cấu tạo cơ quan sinh dục nữ, mà các bệnh phụ khoa ở nữ giới có tỉ lệ mắc cao hơn và các trường hợp bệnh cũng đa dạng hơn ở nam giới. Trong đó bệnh đa nang buồng trứng được cho là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh nữ.

Những điều kiện cơ bản để quá trình thụ thai thành công bao gồm:

1. Có sự phát triển nang noãn và phóng noãn
2. Có sự sản xuất tinh trùng đảm bảo chất lượng 
3. Tinh trùng gặp được noãn
4. Sự thụ tinh, làm tổ và phát triển tại tử cung cho đến đủ trên 37 tuần. 

Khi có rối loạn bất kỳ khâu nào trong chuỗi các hoạt động sinh sản này đều có thể dẫn đến sự thụ thai thất bại. Hội chứng đa nang buồng trứng gây ra sự bất thường phát triển nang noãn và giảm hoặc không phóng noãn. Do vậy mà quá trình thụ thai không được xảy ra. Theo thống kê cho thấy, vô sinh ở nữ giới chiếm 40% các trường hợp vô sinh. Trong các nguyên nhân vô sinh do không phóng noãn, nguyên nhân do hội chứng buồng trứng đa nang chiếm tới 75%. Tỉ lệ mắc bệnh cao kèm khả năng gây vô sinh của bệnh lớn làm cho đa nang buồng trứng càng thêm đáng lo ngại.

Bệnh nhân bị hội chứng đa nang buồng trưng đặc trưng bởi tình trạng:

• Rối loạn kinh nguyệt: Cơ chế điều hòa sự rụng trứng là nhờ hai hormone chính là FSH và LH. FSH kích thích sự phát triển của nang trứng. LH kích thích trứng chín, rụng, hình thành và duy trì hoạt động của thể vàng. Sự gia tăng androgen làm mất cân bằng tỷ lệ LH/FSH gây ra rối loạn quá trình  trưởng thành của nang noãn và sự phóng noãn. Người bệnh trên lâm sàng biểu hiện thưa kinh (chu kì kinh nguyệt >35 ngày hoặc có kinh <8 lần/ năm) hoặc vô kinh (không có kinh >6 tháng).
• Rậm lông: Cường androgen khiến nang lông phát triển. Tuy là phụ nữ nhưng lông tay, lông chân, lông mu bệnh nhân phát triển khá nhiều. Thậm chí bệnh nhân còn có nhiều lông trên cả mặt, cổ, bụng, hơn bình thường.
• Xuất hiện hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm: Trên hình ảnh siêu âm buồng trứng có hơn 12 nang noãn có kích thước từ 2-9 mm trên một mặt cắt, buồng trứng có thể tăng thể tích (>10ml).

Đa nang buồng trứng gây ra rất nhiều hệ lụy. Sự mất cân bằng hormone có thể gây ra các rối loạn chuyển hóa làm tăng nguy cơ các bệnh về mạch vành và đái tháo đường typ 2. Đặc biệt, đa nang buồng trứng còn là thủ phạm chính gây vô sinh ở nữ giới. Sở dĩ nguyên nhân cốt lõi của vấn đề này là do sự sản xuất quá nhiều androgen trong cơ thể. Androgen gây tác động lên sự phát triển của buồng trứng. Lớp vỏ đệm của buồng trứng dày hơn, do đó trứng khó thoát khỏi lớp vỏ mà thoát ra ngoài diễn ra hiện tượng phóng noãn được. Tinh trùng không thể gặp trứng nếu hiện tượng phóng noãn không xảy ra. Hơn nữa, androgen còn tác động lên cơ chế điều hòa nội tiết trong cơ thể gây ra tình trạng mất cân bằng các hormone điều hòa sự phát triển và rụng của trứng. Gây ra tình trạng các nang noãn thường bị rỗng, hoặc số lượng trứng nhiều nhưng trứng lại không chín, trong trứng rỗng nên không có khả năng thụ thai. 

Hiện nay chưa có phương thức điều trị đặc hiệu cho bệnh nhân buồng trứng đa nang. Việc điều trị thường nhắm tới mục đích là điều trị triệu chứng cường androgen hay điều trị vô sinh. Thường sử dụng phương pháp kich thích buồng trứng và can thiệp ngoại khoa để hướng tới điều trị vô sinh cho bệnh nhân mắc hội chứng đa nang buồng trứng. Người ta càng hy vọng kích thích phóng noãn sao cho gần với tình trạng bệnh lý của bệnh nhân nhất. Cụ thể là gây phóng đơn noãn để tránh các nguy cơ quá kích buồng trứng và mang đa thai. Do bệnh nhân mắc buồng trứng đa nang có buồng trứng khá nhạy cảm, nên việc điều trị càng thêm thận trọng. Bệnh nhân cần được bác sĩ tư vấn kĩ càng về tình trạng của mình, tin tưởng và tuyệt đối tuân thủ liệu trình điều trị.