VÔ SINH NAM

Vô sinh nam là gì?

Hiện nay, tình trạng vô sinh hiếm muộn ở các cặp vợ chồng gia tăng và có xu hướng trẻ hóa lứa tuổi mắc bệnh. Theo thống kê trên thế giới, tỷ lệ vô sinh chiếm khoảng 8 – 15% các cặp vợ chồng. Ở Việt Nam hiện nay, vô sinh chiếm 12 – 13% tổng số cặp vợ chồng, tương đương với gần một triệu cặp vợ chồng.

Nhiều cặp vợ chồng sau khi chung sống một năm, sinh hoạt quan hệ tình dục đều đặn (2-3 lần/ tuần), không dùng các biện pháp tránh thai nào mà vẫn không có con. Những cặp vợ chồng này được cho là vô sinh hiếm muộn và cần được điều trị tích cực.

Nhiều thống kê chỉ ra rằng nguyên nhân vô sinh do nam và nữ có tỷ lệ ngang nhau. Do đó có thể nói vô sinh không phải hoàn toàn do nữ giới. Nam giới cũng có tỷ lệ mắc vô sinh đáng kể (khoảng 40%).

Vô sinh do nam giới, có nghĩa rằng bệnh nhân nam có lượng tinh trùng thấp, chất lượng tinh trùng không tốt (dị dạng, yếu ớt,…) hoặc tinh trùng bị bất động, hoặc bệnh nhân bị rối loạn phóng tinh, đường phóng tinh bị tắc nghẽn khiến không cung cấp đủ tinh trùng để đáp ứng quá trình thụ tinh.

Bệnh tật, thương tích, các bệnh mạn tính, lối sống và các yếu tố khác cũng góp phần quan trọng trong việc gây ra vô sinh ở nam.

Việc không thể thụ thai, gây căng thẳng bực bội cho cả vợ và chồng. Stress trong gia đình càng thêm tồi tệ. Hơn nữa bị vô sinh đối với tâm lý bệnh nhân là nam giới thật không dễ dàng chấp nhận. Bệnh càng khiến họ thấy tự ti và luôn mang tâm lí nặng nề.

Nguyên nhân gây vô sinh nam

Tạo ra tinh trùng khỏe mạnh và đạt chuẩn để có thể tham gia thụ tinh cũng cần cả một quá trình dài và phức tạp.

Để quá trình thụ thai diễn ra cần có:

Tinh trùng phải khỏe mạnh: Điều này đầu tiên liên quan đến sự phát triển và hình thành cơ quan sinh sản nam giới ở tuổi dậy thì. Để sản xuất được tinh trùng thì một trong hai tinh hoàn phải hoạt động đúng và cơ thể phải sản sinh được một lượng hormone testosterone và các hormone khác.

Tinh trùng phải kết hợp được vào tinh dịch: Khi tinh trùng được sản xuất trong tinh hoàn, các ống tinh vận chuyển tinh trùng cho đến khi chúng được kết hợp với tinh dịch và được xuất trong dương vật.

Số lượng tinh trùng trong tinh dịch: Cần có đủ số lượng tinh trùng tối thiểu trong tinh dịch trong một lần xuất tinh. Nếu số lượng tinh trùng thấp, đôi khi một số nam giới xét nghiệm tinh dịch không thấy tinh trùng, điều này làm giảm tỷ lệ thụ thai đáng kể. Để chẩn đoán là số lượng tinh trùng thấp, xét nghiệm thấy ít hơn 20 triệu tinh trùng/ ml tinh dịch.

Hình dạng và các chức năng của tinh trùng đều bình thường: Nếu hình dạng của tinh trùng bị bất thường (các bộ phận bị dị dạng hoặc hình thù dị dạng), các chức năng của tinh trùng đặc biệt là chức năng di chuyển (vận động) bị bất thường, tinh trùng sẽ không đủ khả năng để có thể bơi đến để thụ tinh với trứng.

Ngoài các nguyên nhân liên quan đến số lượng và chất lượng tinh trùng. Còn có các nguyên nhân đến từ các vấn đề đến từ y tế (các vấn đề sức khỏe hoặc các can thiệp điều trị y tế trước đó) như:

Giãn tĩnh mạch thừng tinh (varicocele): Điều này có thể ngăn làm lạnh bình thường của tinh hoàn, dẫn đến số lượng tinh trùng giảm và ít tinh trùng di chuyển.

Nhiễm trùng: Do nhiễm một số bệnh ảnh hưởng đến sinh sản như chlamydia, lậu, viêm tinh hoàn do quai bị, viêm tiền liệt tuyến,… Hậu quả của những bệnh đã mắc có thể ảnh hưởng tới sự sản xuất tinh trùng, sức khỏe của tinh trùng hay cũng có thể gây ra sẹo chặn sự di chuyển của tinh trùng.

Xuất tinh ngược dòng: Tinh dịch bị đi ngược vào bàng quang thay vì xuất ra đầu dương vật trong khi cực khoái. Theo nghiên cứu cho thấy bệnh nhân bị tiểu đường, đa xơ cứng, tổn thương cột sống, hoặc bệnh nhân sử dụng một số thuốc cho tiền liệt tuyến mở rộng,… thường xảy ra hiện tượng xuất tinh ngược dòng.

Kháng thể kháng tinh trùng: Điều này xảy ra khi có sự hoạt động nhầm lẫn của các tế bào miễn dịch. Hệ thống miễn dịch xác định nhầm, không nhận ra tinh trùng của chính cơ thể mình và cố gắng loại bỏ chúng. Điều này đặc biệt phổ biến ở những người đàn ông có thắt ống dẫn tinh.

Vô sinh nam cũng có thể do một số nguyên nhân khác như không thể xuất tinh, ung thư, tinh hoàn lạc chỗ, rối loạn hormone, bất thường ống dẫn tinh, bất thường phân li nhiễm sắc thể, hoặc mắc một số bệnh ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản.

Các triệu chứng của vô sinh nam

Dấu hiệu điển hình của vô sinh nam là không co khả năng thụ thai. Nếu không phải các bệnh dị tật cơ quan sinh dục thì không có dấu hiệu rõ ràng khác. Do vậy nam giới thường chủ quan và ít quan tâm đến sức khỏe sinh sản của bản thân. Trong một số trường hợp, một vấn đề tiềm ẩn như mất sự cân bằng nội tiết tố hoặc một điều kiện của tinh trùng có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng. Cụ thể vô sinh nam có thể có các dấu hiệu sau:

1.Giảm lông mặt hoặc cơ thể hoặc các dấu hiệu bất thường nhiễm sắc thể hay nội tiết.

2. Đau, sưng hoặc cảm giác bị cứng một vùng ở vùng tinh hoàn.

3. Khi quan hệ tình dục bị gặp một số vấn đề như rối loạn chức năng cương dương (khó duy trì sự cương cứng hoặc không thể cương cứng), khó đạt khoái cảm (xuất tinh chậm) hoặc bị xuất tinh ngược mà không thể xuất ra ngoài.

4. Không có khả năng thụ thai.

5. Xét nghiệm chẩn đoán vô sinh nam

Hiện nay có nhiều phương pháp và kỹ thuật có thể trợ giúp chẩn đoán chính xác bạn có bị vô sinh hay không và xác định rõ ràng nguyên nhân vô sinh của bạn là do đâu. Từ đó có những hướng điều trị phù hợp.

Thăm khám lâm sàng:

Trước tiên vô sinh nam cũng có thể liên quan tới một số bệnh di truyền hoặc một số bệnh mắc phải. Bác sĩ sẽ kiểm tra bộ phận sinh dục và đặt các câu hỏi về dị tật di truyền trong gia đình. Vấn đề sức khỏe mãn tính, bệnh tật, chấn thương hay các phẫu thuật trước đó cũng cần được quan tâm. Đặc biệt thói quen tình dục và những điểm đặc biệt trong sự phát triển tình dục ở tuổi dậy thì hay những bất thường trong quan hệ tình dục nên được chia sẻ thẳng thắn với bác sĩ.

Cận lâm sàng:

1.Phân tích tinh dịch

Mẫu tinh dịch của bệnh nhân sẽ được tiến hành phân tích đo số lượng tinh trùng và hình dạng cũng như khả năng di chuyển của tinh trùng. Các dấu hiệu nhiễm trùng cũng được chú trọng.

2. Siêu âm bìu

Sử dụng sóng âm cao tần để quan sát được hình ảnh trong cơ thể. Siêu âm bìu có thể giúp phát hiện được bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc tắc nghẽn một phần của tinh hoàn chứa tinh trùng.

3. Thử nghiệm hormone

Hormone được sản xuất bởi tuyến dưới đồi và tuyến yên. Tinh hoàn đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển tình dục và sản xuất tinh trùng. Nồng độ hormone sinh dục trong máu có thể phản ánh tình trạng của hệ thống sinh dục trong cơ thể.

3. Ngoài ra  bệnh nhân cũng có thể làm thêm các xét nghiệm phân tích nước tiểu sau xuất tinh, các xét nghiệm di truyền hoặc sinh thiết tinh hoàn rất có giá trị trong chẩn đoán.

Điều trị vô sinh nam

Điều trị vô sinh nam giới phụ thuộc vào nguyên nhân, đã bị vô sinh bao lâu, tuổi và sở thích cá nhân. Trong mọi trường hợp vô sinh, các đối tác nữ cũng cần phải được kiểm tra và có thể cần điều trị. Trong một số trường hợp, điều trị của các đối tác nữ có thể bù đắp cho các vấn đề khả năng sinh sản nam giới. Bác sĩ có thể cố gắng cải thiện khả năng sinh sản bằng cách điều chỉnh một vấn đề cơ bản (nếu có) hoặc cố gắng điều trị có vẻ như có thể hữu ích. Thông thường, nguyên nhân chính xác của vô sinh không thể được xác định. Ngay cả nếu một nguyên nhân chính xác là không rõ ràng, bác sĩ có thể khuyên nên điều trị.

Hiện nay có rất nhiều phương pháp hiện đại có thể giúp điều trị vô sinh chon nam giới như: Phẫu thuật giải quyết các vấn đề tắc nghẽn ống dẫn tinh, điều trị nhiễm trùng với các bệnh nhân bị nhiễm trùng đường sinh dục, sử dụng hormone hoặc các kích tố để giúp điều chỉnh cân bằng các hormone trong cơ thể, hoặc sử dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn, trưởng thành trứng non,…

Bên cạnh việc điều trị y tế, việc điều chỉnh lối sống lành mạnh, chăm chỉ luyện tập rèn luyện sức khỏe, hạn chế sử dụng các chất kích thích cũng cải thiện đáng kể sức khỏe tình dục của nam giới.

Vì vô sinh nam tiến triển khó phát hiện hơn vô sinh nữ, vì vậy khi có bất cứ vấn đề nào, bệnh nhân cần đến các cơ sở chuyên khoa uy tín để kịp thời phát hiện cũng như được sự tư vấn của bác sĩ để thêm đảm bảo chất lượng sống của bản thân và gia đình.