Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính năm 2022, toàn cầu có 8 triệu người, từ 15 – 49 tuổi mắc bệnh giang mai, chiếm 2% – 3% trong tổng số ca bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nam giới quan hệ đồng tính là nhóm có nguy cơ mắc giang mai cao nhất. Cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh giang mai ở nam qua bài viết sau đây.
Bệnh giang mai ở nam là gì?
Bệnh giang mai ở nam là bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) do xoắn khuẩn giang mai Treponema pallidum gây ra. Nếu không được điều trị, giang mai gây ra các vấn đề sức khỏe như: tổn thương da, hệ cơ xương khớp, tim mạch và thần kinh.
Xoắn khuẩn gây bệnh giang mai Treponema pallidum phát triển mạnh ở nhiệt độ 37 độ C nhưng chết trong vài giờ nếu ở môi trường bên ngoài cơ thể người, xà phòng có thể tiêu diệt xoắn khuẩn trong vài phút.
Bệnh giang mai lây do quan hệ tình dục không an toàn (có thể bằng miệng, âm đạo và hậu môn), thậm chí bệnh lây nhiễm từ mẹ sang con hay qua truyền máu. Nhiều người mắc bệnh giang mai không có triệu chứng. Ở phụ nữ đang mang thai, nếu điều trị không kịp thời, không đúng phác đồ thì có đến 50% – 80% trường hợp thai chết lưu, trẻ sơ sinh tử vong và trẻ sinh ra mắc bệnh giang mai bẩm sinh.
Dấu hiệu giang mai ở nam giới
Trong một vài trường hợp không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu giang mai nào ở nam giới. Nếu không được điều trị, bệnh giang mai sẽ kéo dài nhiều năm. Bệnh giang mai có nhiều giai đoạn, các giai đoạn có những dấu hiệu khác nhau. Có 2 loại giang mai là giang mai mắc phải và giang mai bẩm sinh với các triệu chứng như sau:
1. Giang mai mắc phải
1.1 Giai đoạn sơ cấp (Thời kỳ I)
Giai đoạn sơ cấp hay giai đoạn 1, được y học gọi là giang mai thời kỳ I, thường xuất hiện triệu chứng trong khoảng 3 tuần (khoảng 9 – 90 ngày) tính từ khi phơi nhiễm. Trong thời gian này, các vết loét cứng (săng), không đau, bắt đầu xuất hiện ở bộ phận sinh dục, hậu môn.
Các săng do giang mai không gây đau hay khó chịu và tự lành trong 3 – 10 tuần. Vài trường hợp, người bệnh không có hoặc không phát hiện bất kỳ triệu chứng nào. Nếu không được điều trị, giang mai ở nam giới dễ tiến triển sang giai đoạn thứ cấp (thời kỳ II).
1.2 Giai đoạn thứ cấp (Thời kỳ II)
Giai đoạn thứ cấp, y học gọi là giang mai thời kỳ II, bệnh có dấu hiệu phát ban không ngứa, các nốt ban đỏ thường xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân. Phát ban do giang mai có nhiều hình dạng khác nhau. Các vết săng thương có dạng như các vết trợt màu trắng hoặc xám, xuất hiện ở những vùng ấm và ẩm như trong bao quy đầu, hậu môn, niêm mạc lưỡi, miệng,… tự biến mất sau thời gian.
Các sẩn giang mai có thể xuất hiện trong giai đoạn này. Chúng có hình bán cầu, xung quanh có các viền như vảy. Sẩn giang mai xuất hiện ở các vùng da khác nhau, đa dạng về hình thái như: sẩn vảy nến, sẩn dạng thủy đậu, sẩn dạng trứng cá, sẩn loét trên da,… Ở vị trí hậu môn, dương vật, có thể xuất hiện sẩn sùi giang mai (condylomata lata), đặc trưng với các vết trợt nông, nổi cộm lên và có màu trắng hoặc xám do lây nhiễm giang mai từ các tổn thương nguyên phát.
Giang mai thời kỳ II có thể xuất hiện kèm các triệu chứng không đặc hiệu như sốt cao, mệt mỏi, đau đầu, rụng tóc, nổi hạch. Tương tự như thời kỳ I, các triệu chứng giang mai thời kỳ II có thể biến mất kể cả khi không điều trị và âm thầm tiến triển sang giang mai tiềm ẩn. Tỷ lệ lây lan giang mai giai đoạn 2 cao.
1.3 Giai đoạn tiềm ẩn (Giang mai kín)
Giai đoạn tiềm ẩn còn được gọi là giang mai kín. Ở giai đoạn này, bệnh gần như không có bất kỳ dấu hiệu nào. Người bệnh chỉ có thể phát hiện bệnh khi làm xét nghiệm huyết thanh. Giang mai kín được chia làm 2 giai đoạn:
- Giang mai kín sớm: thời gian mắc bệnh kéo dài dưới 2 năm.
- Giang mai kín muộn: thời gian mắc bệnh kéo dài trên 2 năm.
Trong trường hợp không xác định chính xác thời gian mắc bệnh, tất cả trường hợp giang mai kín được điều trị theo phác đồ giang mai kín giai đoạn muộn. Giang mai mắc phải lây truyền qua đường tình dục chủ yếu lây trong thời kỳ I, II và giang mai kín giai đoạn sớm.
Ước tính, có khoảng 25% giang mai kín không được điều trị sẽ chuyển sang giang mai giai đoạn cuối (thời kỳ III).
1.4 Giai đoạn cuối (Giang mai thời kỳ III)
Giang mai giai đoạn cuối được gọi là giang mai thời kỳ III, ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể. Nguy hiểm hơn, giang mai thời kỳ III có thể xảy ra sau 30 năm kể từ khi nhiễm khuẩn, khiến nhiều người chủ quan.
Dấu hiệu lâm sàng của giang mai thời kỳ III chính là các biểu hiện của giang mai thần kinh, giang mai tim mạch và các tổn thương gôm giang mai, bao gồm:
- Giang mai thần kinh: thay đổi trạng thái tâm thần cấp tính; viêm màng não; đột quỵ; rối loạn chức năng dây thần kinh sọ; bất thường về thính giác và thị lực,… do vi khuẩn giang mai gây tổn thương các rễ thần kinh sau cột sống.
- Giang mai tim mạch: viêm động mạch chủ; phình động mạch chủ; hở van động mạch chủ; hẹp động mạch vành; viêm cơ tim.
- Gôm giang mai: là những tổn thương đặc trưng của giang mai thời kỳ III, gôm giang mai gây tổn thương lớp hạ bì da. Ban đầu gôm là những cục nằm bên dưới da, chúng dần phát triển to ra, mềm và chứa đầy dịch như nhựa cao su, khi vỡ ra tạo thành vết loét và để lại sẹo. Gôm có thể xuất hiện trên bất kỳ vị trí nào, thường gặp nhất là ở miệng, môi, lưỡi, mũi, hầu,… có trường hợp gôm giang mai xuất hiện trong não.
2. Giang mai bẩm sinh
Giang mai bẩm sinh được xác định khi:
- Thai phụ dương tính với giang mai.
- Bị sảy thai hoặc thai chết lưu ở tuần thứ 20.
- Trẻ dưới 2 tuổi có biểu hiện lâm sàng của bệnh.
Dấu hiệu giang mai bẩm sinh bao gồm:
- Thai chết lưu hoặc sinh non ở 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ.
- Biểu hiện giang mai bẩm sinh với trẻ dưới 2 tuổi: bọng nước, viêm màng não, viêm mũi, viêm thanh quản, hạc, lá lách to, viêm xương sụn, viêm màng mạch – võng mạc.
- Biểu hiện giang mai bẩm sinh ở trẻ trên 2 tuổi: viêm tai, viêm mắt, viêm khớp, dị dạng xương, các di chứng do tổn thương giang mai khi dưới 2 tuổi.
- Hầu hết trường hợp trẻ sơ sinh không có dấu hiệu, triệu chứng điển hình khi mắc giang mai bẩm sinh.
Nguyên nhân nam giới bị giang mai
Nguyên nhân nam giới bị giang mai là do bẩm sinh hoặc lây nhiễm xoắn khuẩn Treponema pallidum (giang mai mắc phải). Bệnh giang mai dễ lây lan ở thời kỳ I và II. Đôi khi, nó cũng dễ lây lan trong thời kỳ giang mai kín giai đoạn muộn, xảy ra trong vòng 2 năm sau khi nhiễm bệnh.
1. Quan hệ tình dục không an toàn
Quan hệ tình dục không an toàn là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh giang mai. Vi khuẩn Treponema pallidum lây lan khi tiếp xúc với vết loét của người bị nhiễm bệnh. Quan hệ tình dục không an toàn qua đường âm đạo, miệng hoặc hậu môn đều bị nhiễm bệnh. Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể thông qua các vết cắt hoặc vết xước nhỏ trên da hoặc lớp lót ẩm bên trong của một số bộ phận cơ thể.
2. Tiếp xúc với vết loét giang mai
Vết loét giang mai chứa vi khuẩn gây bệnh. Do đó, nếu người bệnh có vết loét trên môi, lưỡi, miệng, vú hoặc bộ phận sinh dục của sẽ dễ lây cho người khác. Vi khuẩn giang mai có thể truyền sang em bé trong quá trình mang thai và sinh nở và đôi khi qua việc cho con bú.
3. Di truyền
Giang mai do di truyền hoặc giang mai bẩm sinh là một bệnh nhiễm trùng nặng, gây tàn tật và thường đe dọa tính mạng ở trẻ sơ sinh. Nếu thai phụ bị nhiễm bệnh giang mai và không được điều trị đầy đủ, nhiễm trùng truyền qua nhau thai đến thai nhi. (2)
4. Sử dụng chung dụng cụ cá nhân
Xoắn khuẩn giang mai có thể lây lan gián tiếp qua các đồ dùng, vật dụng nhiễm khuẩn như bàn chải đánh răng, son môi, khăn tắm,… Khi tiếp xúc, xoắn khuẩn sẽ xâm nhập vào cơ thể qua các vết loét, vết xước trên da hoặc niêm mạc.
5. Tiếp xúc máu hoặc các dịch tiết từ người bệnh
Khi tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết lẫn máu của người bệnh như truyền máu, dùng chung bơm kim tiêm, tiêm chích ma túy tập thể,… sẽ bị lây giang mai.
Bệnh giang mai không thể lây lan qua tiếp xúc thông thường với đồ vật mà người nhiễm bệnh đã chạm vào. Một người không thể mắc giang mai khi sử dụng chung nhà vệ sinh, bồn tắm, quần áo, dụng cụ ăn uống, tay nắm cửa, bể bơi hoặc bồn tắm nước nóng. Sau khi được chữa khỏi, bệnh giang mai sẽ không tự tái phát nếu không phơi nhiễm xoắn khuẩn.
Bệnh giang mai ở nam giới có nguy hiểm không?
Bệnh giang mai ở nam giới được bác sĩ Nam khoa đánh giá không quá nguy hiểm, có thể điều trị được. Thời kỳ I và II là điểm vàng để điều trị giang mai. Nếu không được can thiệp điều trị kịp thời ở giai đoạn sớm, giang mai ở nam giới khi chuyển sang giai đoạn tiềm ẩn hoặc giai đoạn muộn, dẫn đến nhiều biến chứng kéo dài trong vài chục năm.
Ở giai đoạn muộn, giang mai ảnh hưởng đến nhiều cơ quan và hệ thống, bao gồm: não, dây thần kinh, mắt, gan, tim, mạch máu, xương và khớp,… có thể gây tử vong.
Biến chứng giang mai ở nam giới
Xoắn khuẩn giang mai Treponema pallidum có thể làm tổn thương mọi loại mô và mọi cơ quan trong cơ thể. Chúng tồn tại trong cơ thể vô thời hạn, đe dọa đến sức khỏe toàn bộ cơ quan. Nếu không được can thiệp điều trị kịp thời, giang mai ở nam giới gây các biến chứng nguy hiểm.
Sau khi bị nhiễm trùng và trước khi xuất hiện các vết loét đầu tiên, xoắn khuẩn đã xâm nhập vào máu và hệ bạch huyết. Treponema pallidum là những vi sinh vật hình xoắn ốc, mỏng, nên dễ dàng xâm chiếm mọi ngóc ngách trong cơ thể. Vi khuẩn có thể xâm nhập vào tim, xương và đường tiêu hóa, gây ảnh hưởng đến thính giác, thị giác và tất cả các cơ quan chính trong cơ thể, xâm lấn vào gan, da và đi khắp nọi nơi để phá hủy các cơ quan.
Treponema pallidum đi qua nhau thai để lây nhiễm sang thai nhi. Phụ nữ mang thai khi nhiễm giang mai có nguy cơ bị thai chết lưu. Khi vi khuẩn lây nhiễm vào hệ thần kinh trung ương là não và tủy sống, dẫn đến giang mai thần kinh. Đây là loại giang mai nguy hiểm nhất, gây mù lòa, điên loạn, tê liệt hệ thống thần kinh và dẫn đến tử vong.
Phương pháp điều trị giang mai ở nam giới
Phương pháp điều trị giang mai ở nam giới là điều trị bằng thuốc. Bệnh giang mai rất dễ chữa khi được phát hiện và điều trị ở giai đoạn đầu. Nguyên tắc trong điều trị giang mai là lựa chọn phác đồ điều trị theo giai đoạn bệnh và tình trạng bệnh hiện tại của người bệnh.
Phương pháp điều trị ưu tiên ở tất cả các giai đoạn là penicillin – một loại kháng sinh có thể tiêu diệt xoắn khuẩn Treponema pallidum gây bệnh giang mai. Nếu bị dị ứng với penicillin, bác sĩ có thể cân nhắc lựa chọn 1 loại kháng sinh thay thế khác hoặc 1 phác đồ điều trị để cơ thể thích nghi với penicillin một cách an toàn theo thời gian.
Nếu mắc giang mai giai đoạn nguyên phát, thứ phát, có thể được điều trị 1 mũi penicillin duy nhất. Nếu mắc bệnh lâu hơn một năm, cần dùng thêm liều. Penicillin là phương pháp điều trị duy nhất được khuyên dùng cho phụ nữ mang thai. Ngay cả khi thai phụ được điều trị giang mai, đứa trẻ sau khi được sinh ra vẫn phải xét nghiệm bệnh giang mai bẩm sinh. Nếu bị nhiễm vi khuẩn, trẻ sẽ được điều trị bằng kháng sinh.
Ngày đầu tiên được điều trị, người bệnh có thể gặp phải hiện tượng gọi là phản ứng Jarisch-Herxheimer. Các triệu chứng bao gồm: sốt, ớn lạnh, buồn nôn, đau nhức và nhức đầu. Thông thường, phản ứng này không kéo dài quá một ngày.
Sau khi điều trị giang mai, bác sĩ có thể yêu cầu:
- Làm xét nghiệm máu và kiểm tra thường xuyên để đảm bảo việc điều trị bằng penicillin có hiệu quả. Xét nghiệm máu sẽ cho thấy nhiễm trùng đã được chữa khỏi hay chưa.
- Các xét nghiệm tiếp theo tùy thuộc vào giai đoạn bệnh giang mai mà người bệnh mắc phải, bác sĩ sẽ có hướng dẫn cụ thể.
- Không quan hệ tình dục cho đến khi nhiễm trùng được chữa khỏi hoàn toàn và bác sĩ cho phép người bệnh trở lại hoạt động tình dục bình thường.
- Báo cho bạn tình biết để họ được xét nghiệm và điều trị.
- Xét nghiệm HIV.
Biện pháp phòng ngừa giang mai ở đàn ông
Các biện pháp phòng ngừa giang mai ở đàn ông bao gồm:
Sử dụng bao cao su và miếng chắn miệng đúng cách khi quan hệ tình dục.Không quan hệ tình dục với bạn tình có triệu chứng nhiễm giang mai.Xét nghiệm thường xuyên bệnh giang mai và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, nếu có hoạt động tình dục không an toàn.
Chung thủy 1 vợ 1 chồng.Quan hệ tình dục an toàn, chung thủy là phương án tốt nhất để phòng ngừa giang mai và các bệnh lây qua đường tình dục khác.
Bệnh giang mai ở nam giới hoàn toàn có thể chữa trị và phòng ngừa được. Điều trị giang mai giai đoạn sớm mang lại kết quả điều trị tốt và hạn chế biến chứng.
