BỆNH QUAI BỊ – CÓ CON ĐƯỢC KHÔNG ???

Bệnh quai bị tuy lành tính nhưng có khả năng gây biến chứng viêm tinh hoàn ở nam giới, viêm buồng trứng ở nữ giới. Không chỉ trẻ em, người lớn cũng có khả năng mắc bệnh này và còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản.

1. Bệnh quai bị là gì?

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, do virus quai bị (Mumps virus) gây nên. Bệnh quai bị lây theo đường hô hấp và dễ lây nhất từ 6 ngày trước cơn toàn phát sưng tuyến mang tai cho đến 2 tuần sau khi có triệu chứng bệnh lý.

Nguồn lây từ người đang mắc bệnh lây cho người lành chưa có kháng thể chống virus quai bị, thông qua nước bọt hoặc dịch tiết mũi họng chứa virus khi người bệnh hắt hơi, ho, nói chuyện… Bệnh quai bị thường xảy ra vào mùa đông-xuân, cao điểm là từ tháng 12 đến tháng 2 hàng năm.

2. Biến chứng của bệnh quai bị

Bệnh quai bị ở người lớn tuy ít gặp nhưng thường có nguy cơ nặng và có nhiều biến chứng hơn trẻ em. Các biến chứng có thể gặp phải như:

Viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn

Với người sau tuổi dậy thì mắc bệnh quai bị, biến chứng này có tỷ lệ 20-35%, thường xảy ra sau đợt viêm tuyến mang tai khoảng 7-10 ngày hoặc xuất hiện trước hoặc đồng thời. Tinh hoàn sưng to, đau, mào tinh căng phù. Tình trạng viêm và sốt kéo dài 3-7 ngày. Khoảng 50% số trường hợp tinh hoàn bị teo dần và có thể dẫn đến tình trạng giảm số lượng tinh trùng, dẫn đến vô sinh.

Viêm buồng trứng

Biểu hiện đau bụng, rong kinh, có tỷ lệ 7% ở nữ giới sau tuổi dậy thì, ít khi dẫn đến vô sinh. Với phụ nữ mang thai, việc mắc quai bị có thể gây sảy thai, sinh non hoặc thai chết lưu trong 3 tháng đầu thai kỳ.

Các biến chứng thần kinh

Các biến chứng thần kinh phổ biến nhất của bệnh quai bị bao gồm viêm màng não, viêm não và điếc. Trước khi tiêm chủng rộng rãi, quai bị là nguyên nhân hàng đầu gây viêm màng não và viêm não do vi rút cũng như nguyên nhân phổ biến nhất gây mất thính giác thần kinh giác quan mắc phải ở trẻ em.

Viêm màng não vô khuẩn là biến chứng thần kinh thường gặp nhất khi nhiễm vi rút quai bị. Viêm màng não có thể xảy ra trước, trong hoặc sau viêm tuyến mang tai do quai bị. Các biểu hiện lâm sàng thường bao gồm nhức đầu, sốt nhẹ và tê cứng nhẹ.

Bên cạnh đó, hầu hết bệnh nhân bị mất thính lực liên quan đến quai bị có các triệu chứng cấp tính, một số bệnh nhân bị mất thính giác, thần kinh giác quan trong quá trình nhiễm quai bị phát triển đồng thời các triệu chứng tiền đình.

3. Không tinh trùng do biến chứng quai bị – Vẫn có thể có con

Trong quá trình tư vấn và điều trị các trường hợp vô sinh nam tại Bệnh viện Chuyên khoa Nam học và Hiếm muộn Việt – Bỉ, các bác sĩ tiếp nhận không ít trường hợp bệnh nhân bị viêm tinh hoàn do biến chứng của quai bị. Nhiều trường hợp tinh hoàn bị teo nhỏ mà không biết, chỉ đến khi bác sĩ cho biết không có tinh trùng họ mới hay biến chứng nguy hiểm của căn bệnh này.

Ths.Bs Hà Ngọc Mạnh – Phó Giám đốc Chuyên môn Bệnh viện Chuyên khoa Nam học và Hiếm muộn  – Trưởng khoa Nam học cho biết “Khoảng 60 – 70 % trường hợp vô sinh do hai tinh hoàn teo, không sinh tinh sẽ được tìm thấy tinh trùng bằng kỹ thuật trích tinh trùng từ tinh hoàn (phương pháp microTESE). Đặc biệt, khả năng tìm thấy tinh trùng ở bệnh nhân bị biến chứng do quai bị là hơn 90 %”.

Theo bác sĩ Mạnh, nếu như trước đây bệnh nhân nam mắc quai bị làm teo tinh hoàn không thể có con thì nay họ có thể hoàn toàn được làm bố mẹ nhờ y học hiện đại. Các bác sĩ khuyến cáo các cặp vợ chồng nên thực hiện các chẩn đoán, xét nghiệm vô sinh. Đối với nam giới có tiền sử mắc bệnh quai bị thì càng phải lưu ý phát hiện sớm các vấn đề bệnh lý khi cả hai vợ chồng đều còn trẻ thì khả năng chữa khỏi và có con càng cao.

Vì vậy, khi có những biểu hiện của bệnh quai bị, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác. Ngoài ra, nếu có biểu hiện viêm tinh hoàn, cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra. Trong trường hợp khả năng sinh tinh khó phục hồi, bệnh nhân có thể đến các bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh để được lưu trữ tinh trùng khi chất lượng tinh trùng chưa giảm nhiều để bảo tồn khả năng làm bố sau này.