Bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI – Điều trị vô sinh

Trang chủ Sức khỏe sinh sản Bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI – Điều trị vô sinh

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI – Intrauterine insemination) là gì? Tại sao nên điều trị vô sinh bằng IUI? Áp dụng cho ai? Khi nào?

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) là một trong những phương pháp hỗ trợ điều trị vô sinh hiếm muộn hữu ích. Tinh trùng đã qua lọc rửa và chọn lọc được bơm trực tiếp vào buồng tử cung của người phụ nữ, tạo điều kiện để tinh trùng thụ tinh với trứng. Phương pháp được áp dụng cho  những cặp vợ chồng hay những người phụ nữ đang ở độ tuổi sinh sản nhưng vì bất kỳ lý do gì đó mà tinh trùng không thể thụ tinh cho trứng ở điều kiện tự nhiên.

Qua thống kê cho thấy tỉ lệ thành công của phương pháp này dao động từ 6-26%. Tỉ lệ này tùy thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân gây vô sinh, số lượng nang noãn, số lượng và chất lượng tinh trùng,…

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI
Bơm IUI

Nguyên tắc và cơ sở khoa học của phương pháp bơm tinh trùng vào tử cung

Dựa trên nguyên tắc cơ bản là làm tăng số lượng tinh trùng di động đến đoạn xa vòi trứng – nơi mà tinh trùng và trứng gặp nhau và có thể thụ thai.

Đối tượng nên bơm tinh trùng vào buồng tử cung – IUI

Đảm bảo các điều kiện cơ bản về sức khỏe: Không đang mắc bệnh lý mà không đủ sức khỏe để thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, mang thai, sinh con; không đang mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhiễm HIV, bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, B; không bị bệnh di truyền có ảnh hưởng đến tính mạng và sự phát triển của trẻ khi sinh ra; không bị mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình.

Điều kiện cần thiết: người phụ nữ phải có ít nhất một vòi tử cung thông tốt, không có bất thường ở buồng tử cung, chu kì phải có trứng rụng.

Đặc biệt hỗ trợ điều trị các trường hợp vô sinh ở nữ giới do cổ tử cung bất thường, rối loạn phóng noãn, lạc nội mạc tử cung, dính vùng chậu, kháng thể tinh trùng nhẹ,…và nam giới vô sinh do rối loạn chức năng tình dục, xuất tinh ngược, số lượng và chất lượng tinh trùng thấp,…

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung – Thụ tinh nhân tạo như thế nào?

Phương pháp tiến hành dựa trên các bước cơ bản sau:

  • Kích thích nang trứng
  • Chuẩn bị tinh trùng
  • Bơm tinh trùng vào buồng tử cung của người nhận
  1. Kích thích nang trứng

Thường được sử dụng kết hợp với thuốc tăng kích thích buồng trứng có kiểm soát (COH) cũng như các loại thuốc khác giúp gây rụng trứng như clomiphene citrate, gonadotropin hoặc urofollitropin.

Vào ngày thứ 6 của chu kỳ kinh nguyệt, tiến hành những xét nghiệm dự đoán khi nào trứng của người phụ nữ trưởng thành đồng thời xác định thời điểm tiêm hormone chorionic gonadotropin (hCG), giúp kích thích giải phóng trứng trong quá trình rụng trứng.

  1. Chuẩn bị tinh trùng

Rửa tinh trùng là một hình thức chuẩn bị tinh trùng cần thiết trong kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung. Bước này giúp chọn lọc những tinh trùng tốt và khỏe mạnh đáp ứng được yêu cầu về số lượng cũng như chất lượng để quá trình thụ thai được diễn ra. Công đoạn này còn giúp loại bỏ các hóa chất từ ​​tinh dịch, có thể gây ra phản ứng bất lợi trong tử cung.

Tùy theo kĩ thuật chuẩn bị mà chất lượng tinh trùng chọn lọc được cũng khác nhau. Có 3 kĩ thuật thường được sử dụng:

Rửa cơ bản: Bổ sung kháng sinh, protein và ly tâm thông thường. Sau khi ly tâm lặp đi lặp lại, dịch tinh dịch được loại bỏ khỏi mẫu và các tế bào tinh trùng được cô đặc để thụ tinh.

Rửa cao cấp: Sử dụng ly tâm gradient mật độ để cô lập và làm sạch tinh trùng di động nhằm lấy được mẫu tinh trùng với độ linh động ít nhất 90%. Chỉ có tinh trùng khỏe mạnh, có khả năng di chuyển mới có thể đi qua lớp dưới cùng và sau đó được tập trung để sử dụng trong thụ tinh nhân tạo.

Kĩ thuật bơi lội: Sử dụng sự tự di chuyển của tinh trùng để lấy mẫu tinh trùng với độ linh hoạt ít nhất 90%, Những tinh trùng có khả năng di chuyển được thu thập sau đó được sử dụng để thụ tinh

  1. Bơm tinh trùng vào tử cung của người nhận

Sau khi đã chuẩn bị các điều kiện để quá trình thụ tinh diễn ra, tinh trùng sẽ được bơm vào tử cung của người phụ nữ bằng catheter. Kĩ thuật này chỉ mất vài phút và không gây quá đau đớn nên không cần sự hỗ trợ của thuốc mê.

Sau khi bơm tinh trùng vào buồng tử cung, dùng progesteron hỗ trợ pha hoàng thể. Sau 14 ngàu xét nghiệm kiểm tra thụ thai có thành công hay không.

Lưu ý sau thủ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung – Thụ tinh nhân tạo

Người mang thai nhờ thụ tinh nhân tạo cần được theo dõi sát xao trong quá trình mang thai. Người mang thai được khuyến cáo có chế độ chăm sóc, nghi ngơi và hoạt động hợp lí. Đặc biệt cần lưu ý các tình trạng không mong muốn của liệu trình như tác dụng phụ của thuốc, mang đa thai,…

IUI thành công lần đầu - Bơm tinh trùng vào buồng tử cung

Thắc mắc thường gặp về thụ tinh nhân tạo – bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI

  • Tỷ lệ thành công của phương pháp thụ tinh nhân tạo – bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI?

Theo nghiên cứu của Cơ quan Thụ tinh nhân tạo và Phôi thai Vương Quốc Anh (Human Fertilisation and Embryology Authority – HFEA), Độ tuổi của người phụ nữ là nhân tố quyết định tỉ lệ thành công của phương pháp thụ tinh nhân tạo. Cụ thể:

    • Phụ nữ dưới 35 vào khoảng 18% 
    • Từ 35- 39 là 12 – 14%
    • Trên 40 tỷ lệ thành công rất thấp: 5% cho độ tuổi 40 – 42 và 1% cho tuổi trên  42).

Nguồn: https://www.hfea.gov.uk/media/2894/fertility-treatment-2017-trends-and-figures-may-2019.pdf

  • Khi bơm tinh trùng IUI có gây đau hay khó chịu hoặc ra máu sau bơm không?

Thông thường không chảy máu sau bơm tinh trùng . Cũng có một số trường hợp ra máu ít do cổ tử cung bị tổn thương hoặc có vài trường hợp có tình trạng ra huyết nhẹ sau khi rụng trứng.

  • Bơm tinh trùng tươi không qua lọc rửa có được không?

Mục đích lọc rửa tinh trùng nhằm loại bỏ tinh dịch, loại bỏ phần lớn nguy cơ nhiễm trùng. Loại bỏ những tinh trùng chết, lựa chọn những tinh trùng khoẻ, trong 1 thể tích nhỏ để bơm để tăng xác suất thành công và để tránh nguy cơ sốc phản vệ xảy ra khi bơm, do vậy tốt nhất nên lọc rửa tinh trùng trước khi bơm để đạt hiệu quả cao.

  • Thời điểm nào có thể biết có thai hay không?

Thử máu hoặc thử nước tiểu sau khi thực hiện bơm 2 tuần xem có thai hay không. Nếu kết quả cho thấy là có thai, bạn sẽ được chỉ định siêu âm sau đó 3 tuần để kiểm tra xem có túi thai hay không, thai trong tử cung hay ngoài tử cung và số lượng thai.

  • Nếu tinh trùng bình thường có nên bơm tinh trùng để mau có con không?

Đối với một số trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân, tức là hai vợ chồng đều bình thường sau khi có kết quả xét nghiệm hiếm muộn nhưng sau một thời gian dài không ngừa thai mà vẫn không có thai thì cũng nên thực hiện bơm tinh trùng.

  • Sau khi bơm tinh trùng chế độ nghỉ ngơi như thế nào?

Sau khi bơm tinh trùng nên nằm nghỉ một thời gian ngắn, thường thì chỉ cần nằm nghỉ 15 phút sau bơm tinh trùng là đủ. Những ngày sau đó hầu như không cần phải nghỉ ngơi nhiều, trừ trường hợp bạn cảm thấy căng tức bụng hoặc cảm thấy khó chịu. Nếu bạn gặp những trường hợp trên trong những trường hợp này nên quay trở lại gặp bác sĩ của mình ngay để được khám và tư vấn.

  • Sau khi bơm tinh trùng có thể chảy ra ngoài không?

Tinh trùng vốn dĩ có khả năng di chuyển, sau khi được bơm vào sẽ bơi qua vòi trứng sau đó đến với trứng để thụ tinh. Mặt khác tinh trùng đã được cô đặc ở 1 thể tích nhỏ để bơm (<0.5ml), khi đã được bơm vào buồng tử cung thường không chảy ngược ra ngoài. Nhưng đôi lúc bạn có cảm giác ướt ở âm đạo sau khi bơm có thể là do dịch nhầy ở cổ tử cung bị chảy ra ngoài hoặc do nước muối sinh lý mà Bác sĩ đã dùng để lau rửa âm đạo làm vệ sinh ở cổ tử cung trước khi thực hiện bơm.

BS. Luyện Thị Ngọc Dung

Chia sẻ bài viết
  •  
  •  
  •  
  •  
  •