Hội chứng buồng trứng đa nang (Polycystic ovary syndrome – PCOS) là một rối loạn nội tiết tố phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Theo tiêu chuẩn của Rotterdam, một phụ nữ có ít nhất hai trong ba đặc điểm sau: hyperandrogenism (tăng nồng độ hormone nam, còn được gọi là androgen) biểu hiện trên lâm sàng và chuyển hóa, rối loạn chức năng buồng trứng (Chu kỳ kinh nguyệt thưa hoặc vô kinh, có chu kỳ kinh > 35 ngày hoặc vô kinh > 6 tháng) và hình thái buồng trứng đa nang (PCOM – PolyCystic Ovarian Morphology) được chẩn đoán là PCOS. Theo thống kê, khoảng 25% các cặp vợ chồng hiếm muộn được chẩn đoán PCOS, trong khi tỷ lệ hiện mắc PCOM ước tính là 33% ở những bệnh nhân không có triệu chứng bệnh.

Hình thái buồng trứng đa nang được định nghĩa là buồng trứng có 12 nang trở lên, có kích thước từ 2mm đến 10mm, nằm trong một mặt phẳng duy nhất hoặc thể tích buồng trứng trên 10mL mà không có nang trội. Số lượng nang quá mức này có liên quan đến những bất thường về quá trình hình thành nang noãn. Đáng chú ý, hầu hết nang ở phụ nữ PCOS đều không trưởng thành, điều này dẫn đến giảm tỷ lệ có thai và tăng khả năng sẩy thai. Chất lượng noãn được xác định bởi các yếu tố như khả năng trải qua quá trình phân bào, sự thụ tinh, sự phát triển của phôi và sự thụ thai thành công. Sự phát triển của nang noãn bị gián đoạn ở bệnh nhân PCOS, đặc biệt là trong quá trình kích buồng trứng có kiểm soát (COH), làm giảm số lượng noãn/phôi tốt trong các chu kỳ hỗ trợ sinh sản. Như các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra, chất lượng của noãn và phôi bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác nhau. Nhiều bệnh nhân PCOS thực hiện thụ tinh ống nghiệm (IVF) lo lắng, liệu số lượng noãn nhiều có làm giảm chất lượng noãn và phôi? Nhằm tìm lời giải đáp, nhóm nghiên cứu Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran đã thực hiện đánh giá chất lượng noãn và phôi của bệnh nhân PCOS thực hiện IVF.

Nghiên cứu hồi cứu bệnh – chứng (2021) đã được thực hiện với 135 bệnh nhân bao gồm 45 bệnh nhân PCOS và 90 bệnh nhân không PCOS. Các đặc điểm bao gồm tuổi, tiền sử sảy thai và loại vô sinh (vô sinh nguyên phát và thứ phát) được ghi nhận. Các chỉ số TSH, AMH, LH, FSH, prolactin, lipid và đường huyết được theo dõi. Kết quả thai được kiểm tra bằng cách đo nồng độ βhCG trong huyết thanh, thai lâm sàng được xác định bằng cách siêu âm túi thai và tim thai.

Kết quả cho thấy, số lượng noãn thu được cao hơn đáng kể ở bệnh nhân PCOS (p = 0,024), nhưng không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ các noãn MI, MII và GV thu nhận giữa hai nhóm. Tỷ lệ thai lâm sàng thấp hơn không đáng kể ở bệnh nhân PCOS (p = 0,066) và có mối tương quan đáng kể giữa số lượng noãn thu được với tuổi (r = -0,2, p = 0,022) và mức AMH (r = 0,433, p < 0,0001).

Số liệu cho thấy mặc dù số lượng noãn ở bệnh nhân PCOS cao hơn đáng kể so với bệnh nhân không mắc PCOS, nhưng chất lượng noãn không có sự khác biệt. Số lượng và chất lượng phôi cũng không có sự khác biệt có ý nghĩa ở hai nhóm.

Nguồn: Nikbakht, R., Mohammadjafari, R., Rajabalipour, M. et al. Evaluation of oocyte quality in Polycystic ovary syndrome patients undergoing ART cycles. Fertil Res and Pract 7, 2 (2021). https://doi.org/10.1186/s40738-020-00094-z

Bài viết được tư vấn bởi Thạc sĩ Lê Thùy Linh – Phòng Lab,

Bệnh viện CK Nam học và Hiếm muộn Việt – Bỉ.