Không tinh trùng là tình trạng không có tinh trùng trong mẫu tinh dịch khi xuất tinh, xảy ra trong khoảng 10 – 20% các trường hợp nam giới có tinh dịch đồ bất thường và 5% người chồng của các cặp vợ chồng hiếm muộn.

Các yếu tố liên quan đến không tinh trùng được ghi nhận bao gồm: rượu, thuốc lá, một số thuốc có tác dụng phụ làm tăng prolactin máu và điều kiện làm việc trong môi trường nóng, hay tiếp xúc với hóa chất độc hại…

Các yếu tố liên quan đến tình trạng không tinh trùng

Tiếp xúc hóa chất

Hệ thống sinh sản ở nam giới rất nhạy cảm với những tác nhân hóa học, vật lý trong môi trường nông nghiệp và công nghiệp. Thật ra nghề nghiệp có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản đã được biết đến hơn 50 năm trước khi người ta phát hiện các công nhân sản xuất thuốc trừ sâu và nông dân sử dụng thuốc trừ sâu đã bị suy giảm khả năng sinh tinh dẫn đến vô sinh.

Tiền căn quai bị sau dậy thì

Sau tuổi dậy thì, viêm tinh hoàn gặp ở 20 – 30% trường hợp quai bị, trong số này có 50% bị teo tinh hoàn. Đa số các trường hợp quai bị kèm viêm tinh hoàn 2 bên đều dẫn đến thiểu tinh nặng hoặc vô tinh, gây vô sinh vĩnh viễn.

Khi phân tích yếu tố nguy cơ, các chuyên gia nhận thấy tiền căn quai bị sau dậy thì có kèm viêm cả 2 tinh hoàn làm tăng nguy cơ không tinh trùng lên gấp 8 lần.

Tinh hoàn ẩn

Tần suất tinh hoàn ẩn ở người lớn khoảng 0,3 – 0,4%, tuy nhiên, tỉ lệ này lên đến 6% ở nam giới vô sinh. Tinh hoàn ẩn dù ở 1 bên hay 2 bên đều làm giảm sinh tinh rõ rệt và tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn.

Quan điểm hiện nay là thăm khám nhằm phát hiện tinh hoàn ẩn ở bé trai nên thực hiện sớm, trước 6 tuổi. Tuy nhiên, không nên phẫu thuật cho bé trước 1 tuổi vì có khoảng 3 – 4% trường hợp tinh hoàn sẽ tiếp tục di chuyển xuống bìu từ sau sinh đến khi bé được 1 tuổi.

Theo nghiên cứu, các chuyên gia đã xem xét đến 2 khía cạnh: tiền căn mổ tinh hoàn ẩn và khám lâm sàng phát hiện tinh hoàn ẩn. Tiền căn có mổ tinh hoàn ẩn và thời điểm mổ không liên quan đến tình trạng không tinh trùng nhưng còn tinh hoàn ẩn đến thời điểm khám lâm sàng làm tăng nguy cơ không tinh trùng lên gấp 5 lần.

Teo tinh hoàn

Tinh hoàn teo là một trong những nguyên nhân vô sinh nam không tinh trùng. Khi so sánh các đặc điểm lâm sàng, nội tiết sinh dục và tinh dịch đồ giữa các bệnh nhân hiếm muộn có và không có teo tinh hoàn, khả năng sinh sản của các bệnh nhân teo tinh hoàn có tiên lượng xấu hơn rõ rệt so với các bệnh nhân hiếm muộn không teo tinh hoàn.

Ở người châu Á và châu Âu, thể tích tinh hoàn bình thường từ 12 – 20ml, còn ở Việt Nam là trên 12ml. Theo nhiều nhà nam học, thể tích tinh hoàn dưới 8ml chẩn đoán là teo tinh hoàn và teo tinh hoàn được phân loại theo 2 mức độ teo vừa (thể tích tinh hoàn 4 – 8ml) và teo nặng (≤ 3ml).

Ghi nhận, các trường hợp tinh hoàn teo vừa 2 bên làm tăng nguy cơ không tinh trùng lên gấp hơn 4 lần và các trường hợp tinh hoàn teo vừa 1 bên và teo nặng 1 bên làm tăng nguy cơ không tinh trùng lên rất cao, gấp 59 lần.

Lời khuyên của bác sĩ

Với những bệnh nhân không có tinh trùng do tắc đường dẫn, phương pháp phẫu thuật loại bỏ chứng tắc nghẽn ống dẫn tinh sẽ được chỉ định. Nếu tình trạng tắc được phát hiện sớm thì khả năng phẫu thuật thành công càng cao. Có đến 97% cơ hội phục hồi lại đường dẫn của ống dẫn tinh. Theo đó cơ hội thụ thai là 76%.

Bệnh nhân không có tinh trùng do không sản xuất được tinh trùng chiến hơn 60%. Phương pháp được sử dụng phổ biến và hiệu quả nhất trong đối với trường hợp này là thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để tìm và lấy tinh trùng trực tiếp từ mào tinh và tinh hoàn. Với những bệnh nhân bị mắc chứng rối loạn nội tiết tuyến yên thì có thể điều trị bằng các thuốc nội tiết giúp cân bằng, điều hòa lại hormone trong cơ thể.

“Khoảng 60 – 70 % trường hợp vô sinh do hai tinh hoàn teo, không sinh tinh sẽ được tìm thấy tinh trùng bằng kỹ thuật trích tinh trùng từ tinh hoàn (phương pháp microTESE). Đặc biệt, khả năng tìm thấy tinh trùng ở bệnh nhân bị biến chứng do quai bị là 100%”- bác sĩ Hà Ngọc Mạnh – Trưởng khoa Nam học Bệnh viện Ck Nam học và Hiếm muộn Việt Bỉ cho biết.

Cũng theo bác sĩ Mạnh, nếu như trước đây bệnh nhân nam bị quai bị làm teo tinh hoàn không thể có con thì nay họ có thể hoàn toàn được làm bố mẹ nhờ y học. Tinh hoàn teo do ẩn cũng có nhiều hy vọng tìm thấy tinh trùng nhờ microTESE. Tỷ lên tìm thấy gần 90%. Tuy nhiên, các bác sĩ cũng khuyến cáo các cặp vợ chồng nên thực hiện các chẩn đoán, xét nghiệm vô sinh, đặc biệt ở nam giới là thực hiện tinh dịch đồ trong trường hợp không thể thụ thai dù không sử dụng biện pháp tránh thai trong vòng 6 tháng.

• KHÔNG TINH TRÙNG Ở NAM GIỚI LIÊN QUAN ĐẾN NHỮNG YẾU TỐ NÀO?
• KHÁM HIẾM MUỘN CÓ CẦN NHỊN ĂN KHÔNG? LỜI KHUYÊN TỪ IVF VIỆT – BỈ
• BƠM HUYẾT TƯƠNG GIÀU TIỂU CẦU ĐIỀU TRỊ VÔ SINH, HIẾM MUỘN CHO PHỤ NỮ
• CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG SINH SẢN
• ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG TINH TRÙNG VÀ TẦM QUAN TRỌNG TRONG SINH SẢN