IUI – Bơm tinh trùng vào buồng tử cung điều trị vô sinh hiệu quả, chi phí thấp.

Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, quy trình làm IUI (Intrauterine insemination) ngày càng an toàn và hiệu quả hơn.

Điều kiện thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung:

• Vợ:

+ Buồng trứng hoạt động bình thường

+ 1 hay 2 vòi tử cung phải thông.

• Chồng:

+ Tinh dịch đồ bình thường hay bất thường ở mức độ nhẹ và vừa, nhưng mẫu tinh trùng sau lọc rửa phải đạt 1 triệu tinh trùng di động.

Chỉ định quy trình làm IUI cho những trường hợp sau

• Vợ:

+ Yếu tố cổ tử cung: chất nhầy ít, không thuận lợi.

+ Lạc nội mạc tử cung: nhẹ hay vừa.

+ Rối loạn phóng noãn.

+ Miễn dịch: kháng thể kháng tinh trùng (tại CTC hay trong huyết thanh).

• Chồng:

+ Bất thường phóng tinh: lỗ tiểu đóng thấp, xuất tinh ngược dòng, chấn thương tủy sống, không phóng tinh trong âm đạo do nguyên nhân thực thể hay tâm lý.

+ Vô sinh nam: thiểu tinh, di động yếu, dị dạng hay kết hợp.

+ Miễn dịch: kháng thể kháng tinh trùng (tự kháng thể).

• Khác:

+ Vô sinh không rõ nguyên nhân.

+ Vô sinh phối hợp nhiều bất thường trên.

+ Bơm tinh trùng người cho (chồng không có tinh trùng hay không có chồng).

+ Chồng đi xa.

Chống chỉ định bơm tinh trùng vào buồng tử cung trong trường hợp:

• Bệnh nội khoa đang tiến triển.
• Rối loạn đông máu.
• Viêm nhiễm đường sinh dục, các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Ung thư CTC.
• Polyp CTC.

Quy trình bơm IUI :

• Kích thích buồng trứng vào ngày 2/ ngày 3 chu kỳ.
• Siêu âm đo nang noãn từ ngày 9 chu kỳ.
• Khi có ít nhất 1 nang noãn có kích thước tối thiểu là 17mm, cho trưởng thành noãn bằng hCG 5000IU.
• Thực hiện IUI sau 36h tiêm hCG, tiến hành hỗ trợ hoàng thể.
• Thửt hai sau 2 tuần.

Trang thiết bị và quy trình thực hiện bơm IUI:

Trang thiết bị: phòng bơm tinh trùng đặt gần phòng chuẩn bị tinh trùng. Phải có bồn rửa tay và xà phòng rửa tay trước thủ thuật.

• Bàn khám phụ khoa.
• Bàn để dụng cụ bơm tinh trùng.
• Chén đựng nước.
• Mỏ vịt, nhíp dài.
• Gòn hoặc củ ấu.
• Bơm tiêm 1ml.
• Catheter bơm tinh trùng.
• Găng tay.
• Săng vải tiệt trùng.
• Kẹp pozzi.

Quy trình thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung

• Bệnh nhân nhận mẫu tinh trùng sau chuẩn bị từ phòng xét nghiệm. Chú ý phải kiểm tra đúng tên tuổi của người bệnh.
• Bác sỹ thực hiện có thể mặc quần áo như khám phụ khoa, rửa tay sạch trước thủ thuật.
• Bệnh nhân được cho nằm ở tư thế sản phụ khoa, được trải săng tiệt trùng.
• Nữ hộ sinh phụ trải săng bàn dụng cụ, chuẩnbị bộ dụng cụ bơm tinh trùng (tiệt trùng).
• Lau âm hộ bằng nước muối sinh lý. Đặt mỏ vịt vào âm đạo, bộc lộ cổ tử cung.
• Lau nhẹ âm đạo, cổ tử cung bằng nước muối sinh lý.
• Gắn catheter vào bơm tiêm 1ml, chừa khoảng 0,5ml khí rồi mới hút tinh trùng.
• Đưa catheter nhẹ nhàng qua cổ tử cung vào buồng tử cung khoảng 5-6 cm. Không nên đưa quá sâu có thể tổn thương niêm mạc tử cung.
• Trường hợp khó đưa catheter qua khỏi cổ tử cung.

+ Giúp bệnh nhân thả lỏng, bớt căng thẳng.

+ Nghiêng mỏ vịt theo nhiều hướng để điều chỉnh góc giữa cổ và thân tử cung.

+ Dùng kẹp pozzi để kéo thẳng góc giữa cổ và thân tử cung hơn.

+ Dùng catheter cứng, có thể bẻ gập góc.

• Bơm nhẹ nhàng, từ từ tinh trùng trong catheter vào buồng tử cung cho đến hết.
• Rút từ từ catheter ra khỏi buồng tử cung.
• Sau khi bơm cho bệnh nhân nghỉ ở tư thế nằm ngửa trong khoảng 10 – 15 phút. Có thể kê cao mông để giúp tinh trùng lan tỏa khắp buồng tử cung và hướng lên hai vòi trứng.
• Dặn bệnh nhân có thể giao hợp tự nhiên thêm vào buổi tối.

Các vấn đề cần lưu ý khi thực hiện kỹ thuật bơm IUI:

• Tổng tinh trùng di động tiến tới trong mẫu bơm ít nhất 1 triệu thì tỷ lệ thai tăng lên đáng kể.
• Bơm tinh trùng một hay hai lần: tổng quan hệ thống của Cochrane năm 2010 và tổng quan hệ thống của Zavos 2013 cho thấy bơm tinh trùng 2 lần làm tăng khả năng có thai đáng kể so với bơm tinh trùng 1 lần nhưng chỉ hiệu quả đối với nguyên nhân do tinh trùng yếu (tuy kết quả này chủ yếu do nghiên cứu của Liu năm 2006 tham gia vào phân tích cộng gộp).
• Loại catheter dung để bơm tinh trùng: theo Cochrane 2010, không có khác biệt đáng kể về tỉ lệ thai giữa các loại catheter. Theo nghiên cứu của Merviel 2010, sử dụng catheter mềm làm tăng 2 lần tỉ lệ thai.

Niêm mạc bao nhiêu thì bơm iui?

Theo nhiều ghiên cứu khoa học mới nhất, độ dày niêm mạc (Endometrial Thickness – EMT) từ 8 đến 14 mm ≥ 8 mm thì khả năng làm tổ của phôi là tối ưu.

Tỷ lệ thành công của kỹ thuật bơm IUI:

Tỷ lệ thành công của IUI khoảng 20% và tỷ lệ có thai dồn tăng khi thực hiện nhiều chu kỳ IUI.

Các yếu tố liên quan:

• Chọn lựa bệnh nhân.
• Chọn lựa phác đồ kích thích buồng trứng.
• Chất lượng đơn vị.
• Kinh nghiệm của bác sỹ.

 BS. Luyện Thị Ngọc Dung – TS.BS. Lê Vương Văn Vệ